HALK KÜTÜPHANELERİ YÖNETMELİĞİ
HALK KÜTÜPHANELERİ YÖNETMELİĞİ
Kültür ve Turizm Bakanlığından:
HALK KÜTÜPHANELERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı halk, çocuk, ihtisas
kütüphanelerinin kuruluş, görev, sorumluluk ve hizmetler ile yönetimine ilişkin
esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Kültür ve
Turizm Bakanlığına bağlı halk, çocuk, ihtisas kütüphanelerinin hizmetlerine
ilişkin ilkeleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 16/4/2003
tarihli ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanunun 10 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Kültür ve Turizm Bakanını,
b)
Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
c) Çocuk kütüphanesi: İl veya ilçe
halk kütüphanesine bağlı olarak ondört yaşına kadar olan çocuklara ayrı bir
binada hizmet veren kütüphaneyi,
ç) Derleme kütüphanesi: 21/6/1934 tarihli ve
2527 sayılı Basma Yazı ve Eserleri Derleme Kanunu kapsamındaki
kütüphaneyi,
d) Derme: Kullanıcıların eğitim, bilgi ve kişisel gelişim
konularındaki gereksinmelerini karşılamak amacıyla, bir araya getirilmiş ve
teknik işlemler sonucu hizmete sunulmuş olan kütüphane bünyesindeki bilgi
kaynaklarının tümünü,
e) Edebiyat müze kütüphanesi: İl veya ilçe halk
kütüphanesine bağlı olarak hizmet veren edebiyat konulu özel dermeye sahip
ihtisas kütüphaneyi,
f) Eğitici ve kültürel etkinlik: Halkın eğitsel,
kültürel, bireysel ve toplumsal gelişimine katkı sunmak üzere kütüphane içinde
veya kütüphane dışında yapılan etkinlikleri,
g) Genel Müdürlük: Kütüphaneler
ve Yayımlar Genel Müdürlüğünü,
ğ) Gezici kütüphane hizmeti: Yerleşik
kütüphane hizmetinden yararlanamayan yerleşim birimlerine uygun taşıtlarla
götürülen kütüphane hizmetini,
h) İhtisas kütüphanesi: İl veya ilçe halk
kütüphanesine bağlı olarak hizmet veren ve hedef kitlesi ile dermesi özel olan
kütüphaneyi,
ı) İl halk kütüphanesi: İl merkezinde kurulan ve varsa şube
halk, çocuk ile ihtisas kütüphanelerinin bağlı olduğu kütüphaneyi,
i) İlçe
halk kütüphanesi: İlçe merkezinde kurulan ve varsa şube halk, çocuk ile ihtisas
kütüphanelerinin bağlı olduğu kütüphaneyi,
j) Kataloglama: Kütüphane
dermesindeki materyalin bibliyografik bilgilerinin hazırlanma işlemini,
k)
Kullanıcı: Kütüphanelerde verilen hizmet ve olanaklardan yararlananları,
l)
Kullanıcı hizmetleri: Kütüphane kullanıcılarının gereksinim duyduğu bilgiye
zamanında, istenilen ortamda ve doğru olarak erişimini sağlamak üzere yürütülen
hizmetleri,
m) Kütüphane: Herkesin yararlanması için yazılı, basılı,
görsel-işitsel ve çizgisel her türlü bilgi kaynağını sağlayan, düzenleyen, en
elverişli yararlanma ortamını yaratacak araçları ve yöntemleri kullanarak
kullanıcısına ulaştıran kuruluşu,
n) Kütüphaneci: Üniversitelerin bilgi ve
belge yönetimi, kütüphanecilik ve arşivcilik, bölümlerinden mezun bilgi ve belge
yöneticilerini,
o) Kütüphane halkla ilişkileri: Kütüphane ile kullanıcılar
arasında olumlu etkileşimi yaratmak için gerçekleştirilen her tür çabayı,
ö)
Kütüphane materyali: Basılı, yazılı, görsel-işitsel, mikro ve elektronik
ortamdaki bilgi taşıyıcı düşünce ve sanat ürünlerini,
p) Özel kütüphane:
Bakanlığa bağlı olarak hizmet veren kütüphanelerin dışında, gerçek veya tüzel
kişiler tarafından kurulan kütüphaneyi,
r) Sınıflama: Kütüphane dermesindeki
materyale Dewey Onlu Sınıflama Sistemine göre konu numarası verme
işlemini,
s) Şube halk kütüphanesi: Semt, bucak, kasaba ve diğer yerleşim
merkezlerinde il veya ilçe halk kütüphanesine bağlı olarak hizmet veren
kütüphaneyi,
ş) Teknik hizmetler: Kütüphane materyalinin seçiminden
kullanıcıya sunulmasına kadar geçen iş ve işlem sürecini,
ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Kütüphanelerin
idaresi
MADDE 5 – (1) İl merkezinde bulunan il halk kütüphanesi, ilçelerde
bulunan ilçe halk kütüphanesi, semt, bucak, kasaba ve diğer yerleşim
merkezlerinde açılan şube halk kütüphaneleri ile çocuk kütüphaneleri ve edebiyat
müze kütüphaneleri gibi ihtisas kütüphanelerinin hizmetleriyle ilgili kural ve
ilkelerle standartları belirlemek ve bunlara uygun hizmet üretimi için gerekli
tedbirleri almak Genel Müdürlüğün sorumluluğundadır.
Kütüphanelerin
işlevi
MADDE 6 – (1) Kütüphaneler aşağıda belirtilen işlevleri yerine
getirir:
a) Halkın bilgi edinme gereksinimini karşılar.
b) Bireysel ve
yaşam boyu öğrenme çabalarını destekler.
c) Başta çocuklar olmak üzere, bölge
halkında okuma kültürü ve kütüphane kullanma alışkanlığı yaratır ve
güçlendirir.
ç) Toplumun bilgi okur-yazarlığı becerisi kazanmasını ve
geliştirmesini sağlar.
d) Her düzeyde örgün ve yaygın eğitimi
destekler.
e) Çocuk ve gençlerin zihinsel yaratıcılıklarını geliştirmelerini
destekler ve bu yönde fırsatlar sağlar.
f) Öncelikle bulunduğu bölge olmak
üzere, toplumun kültürel ve sosyo-ekonomik kalkınmasına destek sağlar.
g)
Toplumda kültürel mirasa, sanata ve bilime karşı duyarlılık oluşturur ve bu
bilincin geliştirilmesini sağlar.
ğ) Somut olmayan yerel kültür mirasının
toplanması, düzenlenmesi, korunması, kullandırılması ve geleceğe aktarılmasına
katkı sağlar ve sözlü geleneği destekler.
h) Kültürler arası diyalogu
geliştirmeye katkı sağlar.
Kütüphanelerin görevleri
MADDE 7 – (1)
Kütüphaneler aşağıda belirtilen görevleri yerine getirir:
a) Amacı
doğrultusunda kütüphane materyali seçer, sağlar; kütüphanecilik teknik ve
yöntemlerine uygun olarak düzenler ve kullanıcıların hizmetine sunar.
b)
Kütüphane materyalini kütüphane dışında kullanılmak üzere ödünç verir.
c)
Kullanıcılar tarafından aranan, ancak kütüphanede bulunmayan materyali sağlar ya
da kullanıcıları bu materyalin bulunduğu kütüphanelere yönlendirir.
ç)
Bulunduğu bölgenin kültürel, sosyal, tarihi ve ekonomik yapısı ile ilgili yerel
derme oluşturur ve hizmete sunar.
d) Yerel girişimcilere ve yerel ekonomik
gruplara bilgi gereksinmelerini karşılayacak bilgi hizmetlerinin organizasyonunu
yapar.
e) Kullanıcı rehberliği ve danışma hizmeti verir.
f) Gerçek ve
tüzel kişiler tarafından kurulmuş veya kurulacak olan halka açık özel
kütüphanelerin teknik iş ve işlemlerine rehberlik eder.
g) Tüm yaş grupları
için sanatsal, bilimsel, eğitici ve kültürel etkinlikler düzenler, mevcut
etkinliklere katılım ve destek sağlar.
ğ) Kütüphane hizmetlerini geliştirmek
ve yaygınlaştırmak amacıyla, çevresindeki diğer kamu kurumları, yerel
yönetimler, eğitim, öğretim, kültür-sanat, sivil toplum kuruluşları ve gönüllü
kişilerle işbirliği yapar.
h) Yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan
yerleşim birimlerine gezici kütüphane aracı ile hizmet götürür.
ı) Engelli,
hasta, yaşlı ve eve bağımlı kişiler için uygun hizmetler sunar.
i) Kadınlara
yönelik pozitif ayrımcılığı desteklemek amacıyla özel hizmetler sunar.
j)
Derleme işlerini, yürürlükteki derleme mevzuatı hükümlerine göre yürütür.
k)
Yürürlükteki mevzuat doğrultusunda kütüphane hizmeti ile ilgili diğer görevleri
yerine getirir.
İl halk kütüphanesi müdürünün yetki ve
sorumlulukları
MADDE 8 – (1) İl halk kütüphanesi müdürü, genel yönetim işleri
yanında il kültür ve turizm müdürlüğü ile işbirliği yaparak, il sınırı içindeki
halk ve çocuk kütüphanelerinin çalışma programlarının genel hizmet politikasına
uygun biçimde düzenlenmesi konusunda koordinasyon sağlama görevini
yürütür.
(2) İl halk kütüphanesi müdürü, il merkezindeki halk kütüphaneleri
ile bunlara bağlı şube halk kütüphaneleri, çocuk kütüphaneleri, ihtisas
kütüphaneleri ile gezici kütüphanelerin çalışmalarını teknik olarak denetler ve
çalışma raporları hazırlar.
Kütüphanecinin yetki ve sorumlulukları
MADDE 9
– (1) Kütüphaneci, müdür ve müdür yardımcısından sonra kütüphanenin yetkili ve
sorumlu personelidir.
(2) Kütüphaneci, kütüphane hizmetlerine ilişkin
mesleğinin gerektirdiği teknik iş ve işlemleri yürütür.
(3) Kütüphaneci,
kütüphanecilik alanındaki mesleki gelişmeleri izler ve bunların hizmetlere
yansıtılması konusunda öncülük eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İlke ve
Standartlar
Kütüphane açma ilke ve standartları
MADDE 10 – (1) Bir
kütüphane hizmete açılırken aşağıdaki ilke ve standartlar temel alınır:
a)
Kütüphaneler, Bakanlıkça uygun görülen yerlerde veya il kültür ve turizm
müdürlüklerinin önerisi üzerine Bakanlıkça açılır ve aynı yöntemle
kapatılır.
b) Açma işlemlerinde sağlanan binanın kütüphane hizmetleri
açısından amaç ve standartlara uygunluğu kültür ve turizm, çevre ve şehircilik,
sağlık ile itfaiye müdürlüklerinin verecekleri raporlarla belirlenir.
c)
Kütüphane olarak açılması uygun görülen binanın kullanım hakkının veya
mülkiyetinin Bakanlığa devredilmesi zorunludur.
ç) İlçeler ile büyükşehir
sisteminin uygulandığı yerleşim birimlerinde nüfusa bakılmaksızın bir ilçe halk
kütüphanesi müdürlüğü kurulur.
d) Nüfusu 50.000’nin üzerinde bulunan il ve
ilçelerde bir merkez kütüphane dışında her 50.000 kişi için bir şube halk
kütüphanesi kurulur.
e) Nüfus yoğunluğu fazla olan yerlerde ise 100.000
kişiye kadar bir şube halk kütüphanesi kurulur.
f) Nüfusu en az 3.000 olan
yerleşim birimlerinde bir şube halk kütüphanesi kurulur.
g) Her il merkezinde
bir il halk kütüphanesi müdürlüğü ile en az bir çocuk kütüphanesi
kurulur.
(2) Özel kütüphane kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler,
kütüphanenin kuruluş amacını ve çalışma konularını belirtir bir yazı ile ilgili
valiliğe başvurur. Yerinde yapılan inceleme sonucu başvurunun il halk
kütüphanesi tarafından olumlu görülmesi durumunda, özel kütüphane açma izni
valilik tarafından verilir. Valiliklerce denetlenecek olan özel kütüphanelere
ait kimlik bilgileri Bakanlığa bildirilir.
Bina ilke ve standartları
MADDE
11 – (1) Kütüphane bina ilke ve standartları şunlardır:
a) Bakanlıkça
yaptırılacak kütüphane binalarının yer seçiminde nüfusun en az 50.000 olma
koşulu aranır.
b) Bakanlıkça yaptırılacak kütüphane binalarının alan
büyüklüğü şube kütüphaneleri için en az 500 m2, merkez kütüphaneler için en az
1.200 m2 olmalıdır.
c) Bina yapımı için uygulanacak proje seçiminde nüfus,
iklim koşulları, bölgenin tarihi ve mimari dokusu, eğitim ve gelişmişlik düzeyi
dikkate alınır.
ç) Kütüphane binası, yerleşim bölgesinin merkezinde ya da en
fazla üç km. uzaklıkta ve kolay ulaşılabilir bir yerde olmalıdır.
d) Binanın
kütüphane hizmetleri açısından amaç ve standartlara uygun olması sağlanır.
e)
Kütüphane binaları, engelli kullanıcıların kütüphane hizmetlerinden tam olarak
yararlanmalarını sağlayacak şekilde tasarlanır.
Derme ilke ve
standartları
MADDE 12 – (1) Bir kütüphane hizmete açılırken aşağıdaki
standartlar temel alınır:
a) Bir kütüphanenin hizmete açılabilmesi için
gerekli olan materyal sayısı yerleşim yerinin nüfusu ölçü alınmak suretiyle, üç
kişiye bir kitap düşecek şekilde belirlenir. Ancak derme sayısı 5.000’in altında
olamaz.
b) Dermenin en az 1/3’ü çocuklara yönelik materyalden oluşur.
c)
Kütüphanede en az on dergi ve en az iki gazete kullanıcının hizmetine
sunulur.
ç) Gezici kütüphane dermesi en az 2.000 materyali kapsar ve her yıl
güncellenir.
Personel ilke ve standartları
MADDE 13 – (1) Personel ilke ve
standartları şunlardır:
a) Her il ve ilçe halk kütüphanesinde bir müdür ile
en az bir müdür yardımcısı bulunur.
b) Her kütüphanede en az bir kütüphaneci
bulunur. Kütüphanede görevlendirilecek kütüphaneci sayısı toplam personel
sayısının 1/3’ü oranında olmalıdır.
c) Her il halk kütüphanesinde en az iki
memur, bir ambar memuru, bir teknisyen, bir kaloriferci, eğer gezici kütüphane
aracı varsa bir şoför bulunur.
ç) Şube halk kütüphanelerinde her 10.000 kişi
için bir kütüphaneci, iki memur, bir hizmetli görevlendirilir.
d) Gezici
kütüphanede en az bir kütüphaneci veya memur ile şoför bulunur.
e) Yerel
yönetimlerle işbirliği sonucu açılan kütüphanelerde, Bakanlıkça personel
atanıncaya kadar yerel yönetimler tarafından tam zamanlı çalışan en az
ortaöğretim mezunu bir personel görevlendirilir.
Donanım ilke ve
standardı
MADDE 14 – (1) Kütüphane için gerekli tüm döşeme ve donanım çağdaş
araç-gereçlerle yapılır. Kütüphane kullanımı için gerekli büro mobilyaları;
okuma salonlarına, her sekiz metrekarelik alan için bir okuyucu masası ile dört
sandalye; yayın sayısı esas alınmak suretiyle de kitap ve süreli yayın rafı
sağlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teknik Hizmetler
Materyal seçimi
MADDE 15 –
(1) Kütüphaneye sağlanacak materyallerin seçimi, hizmet verilen bölgedeki
kullanıcıların ilgi, istek ve bilgi gereksinmeleri dikkate alınarak 18/6/2005
tarihli ve 25849 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kültür ve Turizm Bakanlığı
Yayın Seçme Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda yapılır.
Materyal
sağlama
MADDE 16 – (1) Kütüphanelere aşağıda belirtilen yollarla materyal
sağlanır:
a) Kütüphane materyali, Genel Müdürlükçe satın alınarak
kütüphanelere gönderilir.
b) Bakanlık tarafından gönderilen ve il özel
idareleri ile belediye bütçelerinden sağlanacak ödeneklerle, illerde bulunan
yayın inceleme komisyonlarınca incelendikten sonra kütüphanelerce satın
alınır.
c) Gerçek ve tüzel kişiler kütüphaneye materyal bağışlayabilirler.
Bağışlanan materyal yayın inceleme komisyonu tarafından fiziksel açıdan ve
içerik yönünden değerlendirildikten sonra kabul edilir. Bağışlayan tarafından,
bağışlanacak materyalin bir arada bulunması ve bağışlayanın adını taşıyan bir
bölümde sergilenmesi talep edilemez. İstenmesi durumunda bağışlayanın adı
kitabın iç kapağının arka yüzüne yazılır.
ç) Kütüphaneler, resmi kurum ve
kuruluşlardan devir ve değişim yoluyla materyal sağlayabilirler. Devredilen
materyal, yayın inceleme komisyonu tarafından fiziksel açıdan ve içerik yönünden
incelendikten sonra ayıklanarak kabul edilir.
d) Derleme kütüphaneleri, Basma
Yazı ve Eserleri Derleme Kanunu kapsamına giren her türlü fikir ve sanat ürününü
derleme yoluyla sağlar.
e) Kütüphaneler, dermelerindeki süreli yayınların
eksik sayılarını diğer kütüphanelerden devir yoluyla
sağlayabilir.
Materyallerin kaydedilmesi
MADDE 17 – (1) Kütüphane
dermesini oluşturan materyalin kayıt işlemleri yürürlükteki ilgili mevzuat
doğrultusunda gerçekleştirilir. Ancak çocuklara yönelik boyama kitabı, çocuk
romanı ve resimli/çizgili kitaplar ise tüketim malzemeleri grubuna
alınır.
Kataloglama ve sınıflama
MADDE 18 – (1) Kütüphane materyali
otomasyon programı kullanılarak Anglo Amerikan Kataloglama Kuralları 2’ye göre
kataloglanır. Kütüphane dermesinde bulunan materyalin konu numaraları, Dewey
Onlu Sınıflama Sistemine göre belirlenir.
Yerleştirme
MADDE 19 – (1)
Kütüphaneler, materyali aşağıdaki kurallara göre raflara yerleştirir:
a)
Basma Yazı ve Eserleri Derleme Kanunu ile materyal alan kütüphaneler hariç diğer
kütüphanelerde, teknik işlemleri biten materyal, açık raf sisteminde konularına
göre raflara yerleştirilir.
b) Süreli yayınlar, açık raflarda süreli yayının
adına göre alfabetik olarak yerleştirilir.
c) Çocuk bölümlerindeki materyal,
hizmet veriminin artırılması amacıyla, raflara, yaş gruplarına göre
yerleştirilir.
ç) Derleme kütüphanelerinde, derlenen materyal depoda demirbaş
numarasına göre yerleştirilir. Derleme dışı sağlanan materyal ise açık raf
sistemi aracılığıyla kullanıcıların hizmetine sunulur.
Ciltleme
MADDE 20 –
(1) Kütüphaneler, ciltleme işlemlerinde aşağıda belirtilen kurallara uyar:
a)
Kütüphane dermelerindeki yıpranmış materyallerin ve cilt birliği sağlanmış
süreli yayınların cilt işlemleri, o ilin il halk kütüphanesi tarafından hizmet
alımı yöntemiyle yaptırılır. Aktif olarak hizmet veren cilt atölyeleri, ciltleme
ve onarım hizmetlerini sürdürür.
b) Cilt birliği sağlanan süreli yayınlardan
hangilerinin ciltleneceğine, il halk kütüphanesi müdürü başkanlığında, ilde
bulunan diğer kütüphane yetkililerinden oluşan bir komisyon karar verir.
(2)
Cilt birliği sağlanmayan ve komisyonca ciltlenmeyeceğine karar verilen süreli
yayınlar için 28/12/2006 tarihli ve 2006/11545 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Ayıklama ve
düşüm
MADDE 21 – (1) Kütüphane dermesini oluşturan materyalin düşüm işlemleri
yürürlükteki ilgili mevzuat doğrultusunda gerçekleştirilir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Kullanıcı Hizmetleri
Ödünç verme hizmeti ve kuralları
MADDE 22 –
(1) Ödünç verme işleminde aşağıda belirtilen kurallara uyulur:
a) T.C.
vatandaşı olan kullanıcılar, sadece T.C. kimlik numarasını gösterir belge ile
ödünç verme hizmetinden yararlanırlar.
b) En az altı ay oturma izni almış
yabancı kullanıcılar, sadece yabancı kimlik numarasını gösterir belge ile ödünç
verme hizmetinden yararlanırlar.
c) Çocuk kütüphaneleri ile çocuk bölümleri
on dört yaşına kadar olan çocuklara hizmet verir.
ç) Yazma ve nadir eserler,
danışma kaynakları, kullanıcılar tarafından sıklıkla aranan materyaller ile
süreli yayınların son sayıları hariç olmak üzere, kütüphane materyali ücretsiz
olarak ödünç verilir.
d) Kullanıcılara üç kitap, üç kitap dışı materyal olmak
üzere en fazla altı materyal ödünç verilir. Ödünç verme süresi kitaplar için on
beş, kitap dışı materyaller için yedi gündür. Bu sayı ve süreler kullanıcıların
başvurusu üzerine kütüphane idaresince artırılabilir ancak azaltılamaz.
e)
Ödünç alınmış materyalin iade süresi, kütüphaneye önceden bildirmek koşuluyla,
aynı süreyle uzatılır. Başka kullanıcılar tarafından önceden ayırtılan
materyallerin süresi uzatılmaz.
f) Aranan kütüphane materyali başka bir
kullanıcı tarafından ödünç alınmış ise, geri getirildiğinde ödünç alınmak üzere
ön ayırtma yaptırılabilir.
g) Ödünç aldığı materyali zamanında teslim etmeyen
kullanıcıya, materyali teslim edinceye kadar yeni materyal ödünç verilmez.
ğ)
Ödünç aldığı kitabı zamanında getirmeyen kullanıcıya birer hafta arayla sözlü
olarak, e-postayla, telefonla iki ayrı uyarı yapılır. Üçüncü ve son uyarı resmi
yazı ile yapılır.
h) Ödünç alınan materyalin, materyali ödünç veren
kütüphaneye geri verilmesi esastır. Ancak kullanıcı, materyalin ödünç alındığı
ilden farklı bir ilde bulunuyorsa, bulunduğu ildeki il halk kütüphanesine iade
edebilir. İadeyi alan il halk kütüphanesi, materyali ait olduğu kütüphaneye
gönderir. Bu işlemlerden doğan giderler, iadeyi alan kütüphaneye aittir.
ı)
Materyali kullanılamayacak derecede yıpratan, kaybeden ve iade etmeyen
kullanıcıya aynı materyal veya yeni basımı aldırılır.
i) Materyalin
sağlanmaması durumunda materyalin rayiç bedeli kullanıcı tarafından, Maliye
Bakanlığının ilgili birimine ödenir. Ödemeye ilişkin makbuz kütüphaneye teslim
edilir.
j) Materyali iade etmeyen veya bedelini ödemeyen kullanıcılar
hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili maddelerine
göre işlem yapılır.
(2) Kütüphaneler, temel kütüphane hizmetleri dışında,
kullanıcılarına çeşitli olanaklar sunmak amacıyla özgün üyelik sistemleri
geliştirebilir.
(3) 18 yaşına kadar olan kullanıcılar, ödünç verme
hizmetinden yararlanabilmek için, kütüphaneye ilk başvurularında velisi
tarafından imzalanmış yüklenici belgesini ibraz etmek
zorundadırlar.
Kütüphaneler arası ödünç verme hizmeti
MADDE 23 – (1)
Kütüphaneler arası ödünç verme işlemlerinde aşağıda belirtilen kurallara
uyulur:
a) Kullanıcının gereksinme duyduğu materyalin il sınırları içerisinde
bulunmaması durumunda, kütüphaneler arası ödünç verme hizmeti yerine
getirilebilir.
b) Basma Yazı ve Eserleri Derleme Kanunu uyarınca derlenen
devlet nüshaları, danışma kaynakları ile yazma ve nadir basma eserler dışında
kalan materyal, kütüphaneler arası ödünç verilebilir.
c) Ödünç alınan
materyal, kütüphaneye giriş tarihinden itibaren bir ay süreyle ödünç alan
kütüphane tarafından kullanıma sunulur.
ç) Kullanıcı tarafından süre
bitiminden bir hafta önce yapılacak başvuru üzerine, materyalin ait olduğu
kütüphanenin görüşü alınarak, ödünç verme süresi on beş gün uzatılabilir.
d)
Kütüphaneler arası ödünç verme işlemleri, Bakanlığa bağlı kütüphaneler arasında
olabileceği gibi, karşılıklı anlaşmalar çerçevesinde diğer kurum ve kuruluşlara
bağlı kütüphaneler ile de yapılır.
Danışma hizmeti
MADDE 24 – (1)
Kütüphaneye gelerek veya telefon, posta, elektronik posta ve benzeri yollarla
başvuruda bulunan kullanıcıların bilgi gereksinmeleri; kütüphane kaynaklarından,
diğer kurum-kuruluşlarla işbirliği yapılarak karşılanır veya kullanıcı başka
bilgi merkezleri ve bilgi kaynaklarına yönlendirilir.
Kullanıcı
rehberliği
MADDE 25 – (1) Kullanıcılara, basılı ve elektronik kaynaklardan,
bilgisayarlardan ve ağlardan yararlanma konusunda eğitici toplantılar
düzenlenir, kütüphane kullanımını ve kaynaklarını tanıtan materyal hazırlanır,
duyurular yapılır.
Kütüphanelerde halkla ilişkiler
MADDE 26 – (1) Halk
kütüphaneleri, kullanıcılara ulaşabilmek, onların desteğini alabilmek ve sunulan
hizmetlerden yararlanmalarını sağlamak amacıyla halkla ilişkiler yöntemlerini
uygular.
Eğitici ve kültürel etkinlikler
MADDE 27 – (1) Her halk
kütüphanesi gerek halkla ilişkilerini genişletmek gerekse okuyucularına farklı
kültürel hizmetler sunabilmek amacıyla eğitsel ve kültürel etkinlik
düzenler.
(2) Kütüphanelerde yapılan kültürel etkinliklerde aşağıdaki
kurallara uyulur:
a) Kütüphanelerde yapılan kültürel etkinliklerden maddi bir
kazanç sağlanamaz.
b) Gerçekleştirilen kültürel etkinlikler siyasi amaç
içeremez.
c) Kültürel etkinlikler sırasında diğer kütüphane hizmetleri
aksatılmaz.
ç) Ulusal bayram ve genel tatiller hakkındaki yasal düzenlemeler
ile belirlenen gün ve bayramlar ile belirli gün ve haftalara ilişkin kültürel
etkinlikler gerçekleştirilir.
d) Etkinlikler basın ve yayın organları
aracılığı ile duyurulur.
e) Planlanan ve gerçekleştirilen kültürel
etkinliklere ilişkin veriler; metin, resim, video vb. eklemeler yapılarak
elektronik ortamda Genel Müdürlüğe gönderilir.
Kütüphane haftası
MADDE 28
– (1) Merkezde ve taşrada her yıl mart ayının son pazartesi günü başlayan hafta
Kütüphane Haftası olarak kutlanır.
(2) Kütüphaneler, Kütüphane Haftası
etkinlik programını, mülki amirliği başta olmak üzere çeşitli kurum, kuruluş ve
sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yaparak hazırlar.
(3) Merkezi olarak
gerçekleştirilen Kütüphane Haftası etkinlik programı, başta Türk Kütüphaneciler
Derneği olmak üzere, mesleki sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği çerçevesinde
Bakanlıkça hazırlanır.
(4) Kütüphane, kütüphaneci, kütüphanecilik ve okuma
kültürü konularında sanatsal, bilimsel ve kültürel etkinlikler düzenlenir. Bu
toplantıların uluslararası düzeyde yapılması amaçlanır.
Gezici kütüphane
hizmeti
MADDE 29 – (1) Gezici kütüphaneler, halk kütüphanelerinin bir
unsurudur.
(2) Gezici kütüphane hizmeti verilmesinde aşağıdaki kurallara
uyulur:
a) Gezici kütüphane hizmeti götürülecek yerleşim birimlerinin nüfus,
kültürel ve sosyal durum ve ulaşım koşulları; hizmeti veren kütüphane ile il
kültür ve turizm müdürlüğü tarafından incelenerek belirlenir. Gezici kütüphane
duraklarının belirlenmesi ve gezici kütüphane hizmetlerinin daha etkili ve
düzenli verilebilmesi için, yerel yönetimlerle işbirliği yapılır.
b)
Kütüphane tarafından her türlü işlemi tamamlanmış materyal, araçta konularına
göre yerleştirilerek kullanıcılara on beşer gün süre ile ödünç verilir. Gezici
kütüphanenin dermesi, bağlı olduğu kütüphanenin dermesinden sağlanır.
c)
Gezici kütüphane, bağlı olduğu halk kütüphanesince belirlenen ve valilikçe
onaylanan yerlere bir program dâhilinde hizmet götürür ve on beş günde bir aynı
gün ve saatlerde, programda gösterilen yerde bulunur.
ç) Gezici kütüphane
aracı, kütüphane hizmetleri dışında kullanılamaz.
Geçici derme
oluşturulması
MADDE 30 – (1) İnsanların belirli zamanlarda yoğun olarak
bulunduğu dinlenme kampı, gençlik kampı, yayla, kaplıca ve benzeri mekânlar ile
hastane, cezaevi, yurt, huzurevi, askeri kurum gibi toplulukların bulunduğu
yerlere valilik onayı ile geçici dermeler aracılığıyla hizmet
götürülür.
Engelli, eve bağımlı ve kadınlara verilen hizmetler
MADDE 31 –
(1) Kütüphaneler, engelli, hasta, yaşlı ve eve bağımlı kişiler ile ev
kadınlarına yönelik özel hizmetler sunar.
İnternet erişim hizmeti
MADDE 32
– (1) Kütüphaneler, halkın internet üzerindeki kamuya açık bilgilere erişimini
sağlamak ve bilgi teknolojileri ile bilgi okuryazarlığı becerilerini geliştirmek
amacıyla internet erişim hizmeti sunar. Kütüphaneler, işlev ve görevlerini
gerçekleştirmek ve sundukları hizmetlerin niteliğini yükseltmek amacıyla her
türlü bilgi teknolojilerini kullanır.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Kütüphanelere katkı
MADDE 33 – (1) Toplumun değişik kesimleri
tarafından kütüphanelere verilecek destek ve katkılar, kütüphanelerin kuruluş
amaçları ile hizmet politikalarına uygun olması koşuluyla kabul
edilir.
Kütüphanelere ad verme
MADDE 34 – (1) Kütüphanelere ad verme ve
bağışta bulunanlar adına kütüphaneye plaket asılması, Bakanlığın onayına
tabidir. İl kültür ve turizm müdürlükleri ad verme konusunda Bakanlığa teklifte
bulunabilir.
Kullanıcılara ait bilgilerin güvenliği
MADDE 35 – (1)
Kütüphane personeli, hiçbir ayrım gözetmeksizin bilgi erişim hakkını toplumun
tüm bireyleri için yerine getirir. Kullanıcıların yaptığı araştırmaların, ödünç
aldığı veya yararlandıkları bilgi kaynaklarının neler olduğunun gizliliğini
garanti eder. Kullanıcıların kişisel bilgilerini yasal gereklilik dışında
kimseyle paylaşamaz.
Kütüphane kuralları
MADDE 36 – (1) Kütüphane
yönetimi, kullanıcıların kütüphane hizmetlerinden en uygun koşullarda
yararlanması için her türlü önlemi almakla yükümlüdür.
(2) Kullanıcı,
kütüphanede uygulanan genel kurallara uyar.
(3) Kütüphane ile kullanıcı
arasında doğan anlaşmazlıklarda kütüphane kayıtları esas
alınır.
Kütüphanelerin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devri
MADDE 37 –
(1) Çeşitli nedenlerle hizmet veremeyen kütüphaneler, hizmetlerini sürdürmesi
koşuluyla, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bir tutanak çerçevesinde Bakanlıkça
devredilebilir.
(2) Devredilen kütüphaneler, il kültür ve turizm müdürlükleri
ile il halk kütüphanesi müdürlükleri işbirliğiyle izlenir. Tutanak koşullarının
yerine getirilmemesi durumunda, devredilen kütüphanenin her türlü taşınırı il
içinde ihtiyacı bulunan başka kütüphanelere Bakanlık onayı ile
devredilir.
Bakanlığa devredilecek kütüphaneler
MADDE 38 – (1) Çeşitli
kurum ve kuruluşlara ait kütüphanelerin Bakanlığa devredilebilmesi için,
devredilecek kütüphanenin yönetsel ve teknik tüm unsurlarının devir kapsamında
olması koşulu aranır.
Mesleki eğitim
MADDE 39 – (1) Kütüphanelerde göreve
yeni başlayan personele, Bakanlıkça merkezi olarak verilecek temel ve
hazırlayıcı hizmet içi eğitimin yanı sıra, en yakın il halk kütüphanesi
Müdürlüğünde en az on beş iş günü mesleki eğitim verilir.
Gönüllülük
sistemi
MADDE 40 – (1) Kütüphane yönetimi, gerekli gördüğü durumlarda gönüllü
olarak çalışmak isteyen kişilerden yararlanabilir.
Kütüphanelerde staj
yapılması
MADDE 41 – (1) Üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümlerinde
öğrenim gören öğrenciler, kütüphanecisi bulunan kütüphane müdürlüklerinde staj
yapabilirler.
İstatistikler
MADDE 42 – (1) Kütüphaneler, verdiği
hizmetlere yönelik olarak istatistiksel veriler tutar ve bu verileri elektronik
ortamda Genel Müdürlüğe iletir.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler
MADDE
43 – (1) Bu Yönetmelik ile;
a) 21/9/1981 tarihli ve 17465 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kütüphaneler Arası Basma Kitapları Ödünç Verme
Yönetmeliği,
b) 21/9/1981 tarihli ve 17465 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Kütüphanelerde Eğitici ve Kültürel Faaliyetler Yönetmeliği,
c) 21/9/1981
tarihli ve 17465 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Halk Kütüphaneleri Görev ve
Çalışma Yönetmeliği,
ç) 6/3/1982 tarihli ve 17625 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kütüphane Haftasını Kutlama Yönetmeliği,
d) 19/8/1982 tarihli ve
17789 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Halk ve Çocuk Kütüphaneleri
Yönetmeliği,
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 44 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 45 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.